ต้นเข็ม

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ixora chinensis Lamk. Ixora spp.

ชื่อวงศ์ : RUBIACEAE

ลักษณะทั่วไปทางพันธุศาสตร์เข็มต้นเข็ม เดิมเป็นพรรณไม้พื้นเมืองของอเมริกาใต้ จัดว่า

เป็นไม้พุ่ม ซึ่งมีความสูง 1-3 เมตร  เข็มหอม หรือเข็มขาวมีสำต้นขนาดเล็ก แตกกิ่งใกล้ผิวดิน

จำนวนมาก เราจึงพบว่าเข็มหอมมักอยู่ กันเป็นพุ่มแน่น โดยแต่ละต้นมีเส้นผ่าศูนย์กลางของลำต้น 1-2 เซนติเมตรเปลือกสีดำหรือม่วงเข้ม ใบเป็นใบเดี่ยวรูปรีแกมขอบขนาน เรียงตรงข้าม หน้า

ใบมัน สีเขียวเข้ม หลังใบสีอ่อนกว่าและเห็น

เส้นใบชัดเจน ในส่วนของช่อดอก จะมีสีขาว ออกที่ปลายยอด มีเส้นผ่าศูนย์กลางช่อดอก 8-18 เซนติเมตร มีดอกย่อยจำนวนมาก  ดอกย่อยมีกลีบเลี้ยงสีเขียวรูปถ้วย ปลายแยกเป็น

กลีบ โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดเล็ก ๆ ยาว 2.5-3 เซนติเมตรปลายหลอดมีกลีบแยก

จากกันเป็น 4 กลีบ แต่ละกลีบรูปไข่กว้าง 0.3 เซนติเมตร ยาว 0.6 เซนติเมตร เมื่อดอกบานมีเส้น   ผ่าศูนย์กลาง 1.2-2 เซนติเมตร ดอกย่อยภายในช่อดอกเดียวกันบานในเวลาใกล้เคียง

กัน ดอกที่บานใหม่ ๆ จะมีสีขาว บริสุทธิ์ เมื่อใกล้โรยจะเปลี่ยนเป็นสี

คล้ำ ดอกมีกลิ่นหอม และออกดอกตลอดปี

การปลูกและขยายพันธุ์เข็ม

ขยายพันธุ์ได้หลายวิธี   เพาะเมล็ด ปักชำกิ่ง หรือตอนกิ่ง  ออกราก

ได้ง่าย ปลูกเลี้ยงและบำรุงรักษาง่าย ทนทาน มีอายุยืนนานหลาย

ปี ชอบดินที่มีความชื้นสูงและชอบแดดจัด ต้นที่ปลูกในที่มีแสงน้อย

ถิ่นกำเนิด :  เป็นพันธุ์ไม้หอมพื้นเมืองแถบอเมริกาใต้

ลักษณะทั่วไป

ต้นเข็มเป็นพรรณไม้ยืนต้นมีพุ่มขนาดเล็กจนถึงขนาดกลางขนาดลำต้นมีความสูงประมาณ3-5เมตร

ลำต้นเป็นต้นเดี่ยวหรือแตกกอแผ่สาขาออกไปเป็นต้นต้นเล็กกลมขนาดเส้นรอบวงประมาณ 4-10

เซนติเมตรลำต้นเรียบสีน้ำตาลกิ่งยอดมีสีเขียวแตกกิ่งตรงขึ้นด้านบน ใบเป็นใบเดี่ยวออกเป็นคู่สลับ

กันรอบต้นและกิ่ง ใบแข็งเปราะมีสีเขียวสด โคนใบมนปลายใบแหลม ลักษณะใบมีขนาดและรูปร่าง

แตกต่างกันตามชนิดพันธุ์ออกดอกเป็นช่อออกตรงส่วนยอดซึ่งมีก้านดอกชูไว้ภายในช่อประกอบด้วย

ดอกเล็กๆลักษณะเป็นหลอดเล็ก ๆ ซึ่งมีกลีบอยู่ส่วนบน ประมาณ 4-5 กลีบ กลีบเล็กแหลม ลักษณะ

ดอกและสีสันแตกต่างกันไป

ต้น  เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็กถึงขนาดย่อม ลำต้นสูงประมาณ 3–5 ฟุต จะแตกกิ่งก้านสาขาออก

แผ่เป็นพุ่ม ลำต้นเป็นต้นเดี่ยวหรือแตกกอแผ่สาขาออกไปเป็นต้นต้นเล็กกลมขนาดเส้นรอบวง
ประมาณ 4-10 เซนติเมตร ลำต้นเรียบสีน้ำตาลกิ่งยอดมีสีเขียวแตกกิ่งตรงขึ้นด้านบน

ใบ  ใบของดอกเข็มแข็ง และเปราะง่าย มีสีเขียวสด ลักษณะใบมนรี ปลายใบแหลม โคนใบมน ใบจะออกเรียงสลับกันคนละทิศทาง

 ลักษณะใบมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกันตามชนิดพันธุ์

ดอก  ดอกออกเป็นช่อใหญ่ จะออกตรงส่วนยอดของต้น ในแต่ละช่อ

จะประกอบด้วยดอกขนาดเล็กเป็นหลอด ตรงปลายหลอดจะเป็นกลีบ

ซึ่งมีอยู่ 4-5 กลีบ ปลายกลีบแหลม ลักษณะดอกและสีสรรแตกต่าง

กันไป

ฝัก/ผล  เป็นผลกลม ผลอ่อนสีเขียว ผลแก่สีดำ

ฤดูกาลออกดอก:  ออกดอกตลอดปี

เวลาที่ดอกหอม : หอมตลอดวัน

การปลูก:

   –    การปลูกในกระถางเพื่อประดับภายนอกอาคารบ้านเรือน

   –    การปลูกในแปลงปลูกเพื่อประดับบริเวณบ้านและสวนนิยม

ปลูกเป็นกลุ่มตกแต่งสวนบริเวณบ้านหรือปลูกเป็นแนวรั้วก็ได้ 

สามารถตัดแต่ง และบังคับรูปทรงได้ตามความเหมาะสม และ

ความต้องการของผู้ปลูก

การดูแลรักษา:  ชอบอยู่กลางแจ้ง ขึ้นได้กับดินทุกชนิดแต่จะ

ชอบดินที่ร่วนซุยมากกว่า มีความชุ่มชื้นพอดี ทนทานต่อความแห้ง

แล้ง

การขยายพันธุ์:  ปักชำกิ่ง เพาะเมล็ด กิ่งตอน

ส่วนที่มีกลิ่นหอม:  ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์

การใช้ประโยชน์:

 –    ไม้ประดับ

–    สมุนไพร

ถิ่นกำเนิด:  แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

การขยายพันธุ์ :  การตอน ใช้เวลาในการตอน ประมาณ 30 วัน ไม่มี

ความจำเป็นต้องใช้ฮอร์โมน

การขุดต้นอ่อน ที่แตกขึ้นมาใหม่บริเวณโคนต้นก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่

ทำได้ง่าย (พบในต้นที่ปลูกลงพื้นที่แล้วอย่างน้อย 2 – 3 ปีขึ้นไป

สรรพคุณ

    ดอกเข็มขาว เป็นต้นไม้พุ่ม ใช้ดอกใส่พานบูชาพระ ให้ประโยชน์

ในทางยา รากมีรสหวาน รับประทานแก้โรคตา เจริญอาหาร สามารถ

ฆ่าพยาธิ แก้ตาแดง แก้ริดสีดวงงอกในจมูก

สรรพคุณทางยา

:

–    รากมีรสหวานใช้รับประทานแก้โรคตา เจริญอาหาร

–    ใบใช้เป็นยาฆ่าพยาธิ

–    ดอกแก้โรคตาแดง ตาแฉะ

–    ผลแก้โรคริดสีดวงในจมูก

Link: http://www.tuntima.com/ดอกเข็ม/